Οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν φέρει μεγάλες αλλαγές στον κλάδο μελέτης και κατασκευής έργων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συζήτηση γύρω από το Building Information Modeling, (ΒΙΜ) έχει πολλές εκδοχές και ακόμη περισσότερες ερωτήσεις, μεταξύ άλλων ζητήματα ποιότητας, ελέγχου αλλά και τον ανθρώπινο παράγοντα μέσα σε απόλυτα ψηφιακές διαδικασίες ανταλλαγής δεδομένων και συνεργασίας.
Τι αλλαγές φέρνει η ψηφιακή κατασκευή στην αρχιτεκτονική και στην κατασκευή? Τι ακριβώς συμβαίνει όταν όλες οι διαδικασίες που γνωρίζουμε μεταβάλλονται σε ψηφιακές? Πως ακριβώς ελέγχεται η διαδικασία αυτή και πως ακριβώς λειτουργεί?
Από το 1980 η τεχνολογία CAD πέρασε από πολλά στάδια ανάπτυξης με επίκεντρο την ψηφιακή απεικόνιση της γεωμετρίας. Μετά το 1980 η έρευνα στην τεχνολογία μετατοπίστηκε σε ένα πιο θεμελιώδες ερώτημα, που ήταν ο τρόπος απεικόνισης των συστημάτων και των λειτουργιών των κτιρίων. Ο λόγος για αυτό ήταν ότι τα κατασκευαστικά έργα έχουν ιδιαίτερη περιπλοκότητα όσον αφορά την συνεργασία μεταξύ των διάφορων ειδικοτήτων όπως και το ότι προκύπτουν από πληθώρα πληροφοριών, εγγράφων και σχεδίων που πραγματοποιούνταν χειροκίνητα. Η ανταλλαγή της 2D πληροφορίας είχε αρκετά συχνά ως αποτέλεσμα την κακή επικοινωνία και την επανάληψη εργασίας, ιδιαίτερα στα πιο σύνθετα έργα. Κατά τη μελέτη και κατασκευή ενός έργου, πολύ συχνό φαινόμενο ήταν τα μη ενημερωμένα σχέδια, οι καθυστερήσεις στην εργασία, οι σχεδιαστικές συγκρούσεις, η κακή ποιότητα στην εφαρμογή του κτιρίου και η υπέρβαση του κόστους.
Για αυτό τον λόγο η ανάγκη της διαχείρισης της επικοινωνίας της τεχνολογίας της πληροφορίας, (Information Communication Technology) θεωρήθηκε ύψιστης σημασίας. Το επίκεντρο της έρευνας μεταφέρθηκε στο να βρεθεί ο τρόπος να διαχειριστεί η ανταλλαγή της πληροφορίας σε σχέση με τα δεδομένα και τα έγγραφα των έργων, αλλά και τις αρμοδιότητες μεταξύ των κλάδων με στόχο την αξιοπιστία της πληροφορίας και την συνέπεια στις διαδικασίες.
Ως αποτέλεσμα των παραπάνω δημιουργήθηκε το Building Information Modeling, γνωστό ως BIM, με το οποίο το κτίριο αναπαριστάται από μία ψηφιακή βάση δεδομένων που περιέχει πληροφορίες για τη γεωμετρία των στοιχείων και σχετικά δεδομένα. Με επίκεντρο αυτήν την έγκυρη ψηφιακή βάση δεδομένων που αναπαριστά το κτίριο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας, μπορούμε να διαχειριστούμε αυτά τα δεδομένα και να οργανώσουμε τον οικονομικό και χρονικό προγραμματισμό του έργου.
Σήμερα το ΒΙΜ έχει αρχίσει να εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες του κόσμου, μέσα από εθνικές οδηγίες και στάνταρτ. Σύμφωνα με έρευνες που αποτυπώνουν την χρήση του ΒΙΜ σε διεθνές επίπεδο, το 78% συμφωνεί ότι το ΒΙΜ είναι το μέλλον στην κατασκευή των έργων, το 31% χρησιμοποιεί ήδη ΒΙΜ, ενώ 19 στους 20 επαγγελματίες δηλώνει ότι θα ενσωματώσει το ΒΙΜ μέσα στην επόμενη πενταετία. Το ΒΙΜ αναπτύσσεται πολύ γρήγορα σε πολλές χώρες στον κόσμο και ιδιαίτερα στο Ηνωμένο Βασίλειο με αύξηση στους χρήστες ΒΙΜ από 39% το 2013 σε 48% το 2016 και στον Καναδά από 64% το 2013 σε 67% το 2016.
Από την άλλη, η μετάβαση από το CAD στο BIM έχει αρκετά εμπόδια. Σε σχέση με την προηγουμένη δεκαετία ο αρχικός φόβος της εφαρμογής της τεχνολογίας σε όλες τις διαδικασίες ενός έργου έχει ξεπεραστεί από τις περισσότερες εταιρείες του κλάδου, με την κατανόηση των πλεονεκτημάτων σε σχέση με την ποιότητα, την μείωση του χρόνου μελέτης και κατασκευής αλλά και των οικονομικών πλεονεκτημάτων. Παρόλαυτα υπάρχουν εσωτερικά λειτουργικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν. Αυτά τα εμπόδια αφορούν την διαχείριση του έργου και την εκπαίδευση στο ΒΙΜ.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
To ΒΙΜ είναι ένα ακόμη 3D modeling εργαλείο
Υπάρχει μία λανθασμένη εντύπωση ότι το ΒΙΜ είναι η αποτύπωση του κτιρίου σε τρισδιάστατο γεωμετρικό μοντέλο. Και αυτό συμβαίνει γιατί στην τεχνολογία CAD η σχεδίαση ήταν δισδιάστατη. Οι αρχιτέκτονες πιστεύουν ότι εφόσον δουλεύουν σε 3D γεωμετρία, αυτό σημαίνει ότι δουλεύουν σε ΒΙΜ.
Η αλλαγή στις εσωτερικές διαδικασίες
Η αλλαγή στον τρόπο της εργασίας, ο φόβος της τεχνολογίας και η ίδια η αλλαγή στην καθιερωμένη ροή εργασίας των εταιρειών θεωρούνται εμπόδια στη υιοθέτηση του ΒΙΜ. Οι περισσότεροι μηχανικοί δεν κατανοούν ότι το ΒΙΜ είναι η συνέχεια του CAD και ότι εφόσον εφαρμόσουν το ΒΙΜ, δεν κάνουν κάτι διαφορετικό σε σχέση με τα δεδομένα και την οργάνωση της πληροφορίας σε σχέση με το CAD. Αυτό που στην πραγματικότητα αλλάζει είναι ότι με το ΒΙΜ, καλούνται να εργαστούν ψηφιακά πάνω σε ένα μοντέλο. Τα δεδομένα αυτά υπήρχαν και στο CAD, όπως οι λίστες με την οργάνωση των στοιχείων του έργου, τα 2D και 3D σχέδια και τα έγγραφα κατασκευής. Αυτό που εισάγει το ΒΙΜ είναι η 3D οπτική αναπαράσταση των λειτουργιών του κτιρίου,(όχι μόνο της γεωμετρίας), ενώ με διάφορα εργαλεία οργανώνει το σύνολο των ενεργειών και των πληροφοριών που απαιτούνται για τη πραγματοποίηση του έργου. Με αυτό τον τρόπο εισάγονται νέες διαστάσεις στην κατασκευή όπως το 4D, που αντιπροσωπεύει τον χρόνο και το 5D, το κόστος, το 6D, ενεργειακή ανάλυση και το 7D, την διαχείριση του κτιρίου.
Η κατανόηση του δυναμικού του ΒΙΜ
Είναι πολύ σημαντικό για τον ΒΙΜ manager να εξηγήσει με μεγάλη λεπτομέρεια πως ακριβώς το ΒΙΜ συνεργάζεται με το CAD και το πως συνδέεται με άλλα λογισμικά, γιατί υπάρχει η λανθασμένη εντύπωση ότι το ΒΙΜ τα κάνει όλα αυτόματα. Ο μηχανικός πρέπει να κατανοήσει την έννοια της μοναδικής βάσης δεδομένων και να αντιληφθεί ότι τα σχέδια, οι πίνακες, οι λίστες και τα 3D είναι απλώς ένας άλλος τρόπος να παρατηρήσει τη βάση δεδομένων. Ακόμη, είναι σημαντικό να αντιληφθεί ότι με το ΒΙΜ έχει την δυνατότητα να εξάγει τα δεδομένα του μοντέλου και να τα χρησιμοποιήσει στην συνέχεια σε ένα άλλο λογισμικό για ανάλυση. Αν o χρήστης δεν έχει υπόψη του παραπάνω, τότε θεωρεί ότι το ΒΙΜ αντικαθιστά πλήρως το CAD και δεν αντιλαμβάνεται συνολικά την διαδικασία του ΒΙΜ.
ΒΙΜ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Από πού και πώς να ξεκινήσετε με το ΒΙΜ
Αυτό που παρατηρείται στην διαδικασία ενσωμάτωσης του ΒΙΜ σε μία εταιρεία είναι ότι όταν έρχεται η στιγμή να διαλέξει μία ομάδα ένα πιλοτικό έργο δημιουργείται ένα ανήσυχο κλίμα με σχόλια όπως: «Κατανοώ ότι είναι μία εξαιρετική τεχνολογία, έχει πολλά οφέλη, αλλά δεν είναι κατάλληλη η στιγμή, δεν είναι το σωστό έργο, το έργο δεν έχει τον κατάλληλο προϋπολογισμό, δεν είναι αρκετά μεγάλο, δεν το δουλεύει ο μηχανολόγος, ο στατικός κ.α.» Στην πραγματικότητα δεν έχει καμία σημασία ποιο έργο θα επιλεγεί, πόσο μεγάλο είναι, ποιος είναι ο προϋπολογισμός του και αν το δουλεύουν οι συνεργάτες άλλων ειδικοτήτων, (σε αυτό το στάδιο). Αυτό που έχει σημασία είναι η αποφασιστικότητα της ομάδας να διεκπεραιώσει το πρώτο ΒΙΜ έργο και να καθιερώσει μια νέα ροή εργασίας. Αφού η ομάδα ολοκληρώσει το πρώτο πιλοτικό έργο και καθιερώσει την εσωτερική συνεργασία μεταξύ των μελών, τότε μπορεί να συνεργαστεί με τους άλλους κλάδους ακόμη και σε επίπεδο CAD,(ιδιαίτερα σε περίπτωση μικρών γραφείων).
Η αλλαγή από το CAD στο BIM
H δυσκολία στην αντικατάσταση του CAD από το BIM δεν βρίσκεται μόνο στην εισαγωγή ενός νέου λογισμικού σχεδιασμού, αλλά στο γεγονός ότι αλλάζουν και οι διαδικασίες συνεργασίας μεταξύ των μελών. Ενώ τα λογισμικά CAD αντικατέστησαν το σχεδιαστήριο και τη σχεδίαση στο χέρι, στην περίπτωση του ΒΙΜ αλλάζει και η ροή εργασίας. Στο ΒΙΜ η έμφαση δίνεται στο κτίριο και στο 3D και όχι στην παραγωγή σχεδίων. Επιπλέον, το ΒΙΜ και το λογισμικό που παράγει το μοντέλο πληροφορίας δεν αφορά μόνο την ομάδα σχεδίασης αλλά και τους επιβλέποντες της διαδικασίας μελέτης και κατασκευής, όπως τους προϊσταμένους τμημάτων, τους μάνατζερ, τους κατασκευαστές του έργου και τους επιβλέποντες στο εργοτάξιο.
Οι χρήστες CAD
Τα λογισμικά CAD, όπως το Autocad, ήταν εδώ και πολλές δεκαετίες ο καθιερωμένος τρόπος σχεδίασης έργων και συχνά αποτελούσαν τη βάση για τη δημιουργία 3D παρουσιάσεων με άλλα λογισμικά. Παρατηρείται συχνά ότι οι χρήστες που δεν γνωρίζουν CAD είναι πιο θετικοί στο να υιοθετήσουν το BIM γιατί δεν έχουν τεκμηριωμένη την διαδικασία CAD στην καθημερινότητα τους, ώστε να χρειάζεται να την παρακάμψουν ή να την αλλάξουν.
Επίπεδα εκπαίδευσης
Όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, στην διαδικασία ΒΙΜ όλοι οι συμμετέχοντες του έργου πρέπει να εκπαιδευτούν στο ΒΙΜ. Στην τεχνολογία CAD ήταν αποδεκτό να μην δουλεύει κάποιος μέσω CAD, αφού μπορούσε να συνεργάζεται στενά με μέλη της ομάδας που δουλεύουν κάποιο σχετικό λογισμικό. Στο ΒΙΜ όλα τα μέλη της ομάδας πρέπει να ξέρουν ΒΙΜ για μία επιτυχημένη ΒΙΜ μελέτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όλοι πρέπει να εκπαιδευτούν στον ίδιο βαθμό. Για αυτό το σκοπό πρέπει να υπάρχει διαφορετική εκπαίδευση για τις διαφορετικές ανάγκες των μελών ενός έργου. Για παράδειγμα οι μάνατζερ του έργου πρέπει να εκπαιδευτούν διαφορετικά από τον αρχιτέκτονα, που έρχεται σε επαφή με το μοντέλο σε καθημερινή βάση, αλλά σε κάθε περίπτωση όλοι πρέπει να εκπαιδευτούν.
Οργάνωση της εκπαίδευσης
Για την εκπαίδευση μιας ομάδας χρειάζεται ένα οργανωμένο πλάνο εκπαίδευσης σε διαδοχικά στάδια. Στο πρώτο στάδιο εισάγεται η κατανόηση του ΒΙΜ σε όλα τα μέλη της ομάδας με εκτενής παρουσιάσεις σε σχέση με τις έννοιες και την μεθοδολογία. Στο δεύτερο στάδιο είναι απαραίτητο να εκπαιδευτούν τα μέλη τα οποία έρχονται σε επαφή με το μοντέλο καθημερινά. Στο επόμενο στάδιο συμμετέχουν τα μέλη που θα ασχοληθούν με τα πιο ειδικά θέματα, όπως ζητήματα συνεργασίας και ελέγχου. Στο τέλος προτείνεται να υπάρχει χρόνος εκπαίδευσης για να λυθούν απορίες που θα προκύψουν από συγκεκριμένα θέματα μέσα από την εφαρμογή του BIM.
Author: Panagiotidou Nicoleta
Terms and conditions
All content provided on breakwithanarchitect is for informational purposes only. The owner of this blog makes no representations as to the accuracy or completeness of any information on this site or found by following any link on this site. We are happy for others to share our blog posts through all social media platforms, including the original blog posts with credit to the author and providing a link to the original content. However we would appreciate it if the content is not reproduced in full on other sites or publications without written consent being granted by breakwithanarchitect. These terms and conditions of use are subject to change at any time and without notice
